ඔබ මෑතකදී රාත්‍රී අහස දෙස බැලුවහොත්, දීප්තිමත් විදුලි පහන් සහිත යම් වස්තුන් කිහිපයක් එකම දිශාවට ගමන් කරනවා දැක ඔබ පුදුමයට පත් වන්නට ඇත. මෙම දිනවල සමාජාලයන්හි සහ ප්‍රවෘත්ති වල නිතර මෙම අත්භූත වස්තුන් දැක ඇති අ‍යගෙ විවධ ප්‍රක‍ාශ නිරන්තරයෙන් ඇසිය දැකිය හැකිය. ඇත්තටම මේ වෙන්නේ කුමක් ද?
විදුලි පහන් කඩින් කඩ දිගු රේඛාවකින් වැනි ආලෝක 60 ක් දක්වා කණ්ඩායම් වශයෙන් මෙය දිස් වේ. එක්සත් ජනපදය හා එක්සත් රාජධානිය වැනි රටවල් වල පුද්ගලයින් ඔවුන් දුටු බවට වාර්තා වී ඇති අතර, මේවා ගැන UFO සිට පිටසක්වල ආක්‍රමණයක් දක්වා පැහැදිලි කිරීම් ඇත.
නමුත් බිය නොවන්න! මෙම විදුලි පහන් සැබවින්ම චන්ද්රිකා වන අතර එය දකුණු අප්‍රිකානු ව්‍යවසායකයෙකු වන එලොන් මස්ක් ( Elon Musk ) විසින් මෙහෙයවනු ලබන එක්සත් ජනපද සමාගමක් වන SpaceX විසින් අභ්‍යවකාශයට මෙම චන්ද්රිකා දියත් කරන ලදී.
ස්ටාර්ලින්ක් නමින් හැඳින්වෙන මෙම චන්ද්රිකා දහස් ගණනක් SpaceX විසින් කක්ෂයට මුදා හැරීම දැනට අපිට ඇති ෆයිබර් ඔප්ටික් සේවාවේ වේගයට වඩා ඉතා වේගවත් අන්තර්ජාල සේවාවක් ලබා දිමට සැලසුම් කිරිමේ ව්‍යාපෘතියක් වන අතර අභ්‍යවකාශයේ සිට අන්තර්ජාලය පෘථිවියට සම්ප්‍ර්රේශනය කරයි. මෙම සේව‍ාව ප්‍රචලිත කර එමගින් අඟහරු වෙත මෙහෙයුම් සඳහා අරමුදල් යෙදවීමට මෙය භාවිතා කිරීමට SpaceX බලාපොරොත්තු වේ .
පළමුව මෙම චන්ද්රිකා දියත් කලේ 2019 මැයි මස දිය, SpaceX මෙම චන්ද්රිකා 360 ක් පමණ ආරම්භ කර තිබේ. ඒවා එක් එක් බර කිලෝග්‍රෑම් 260 ක් පමණ වන අතර දළ වශයෙන් සමතලා වූ මෝටර් රථයක ප්‍රමාණයට සමාන වන අතර විශාල සූර්ය පැනලයක් ඉහලින් සවි කර ඇත.
SpaceX හි අවසාන ඉලක්කය වන්නේ මෙම චන්ද්රිකා තුළන් පෘථිවිය වටා ඇති අවකාශය හිස් කිරීමයි. ඔවුන් කක්ෂයේ ස්ටාර්ලින්ක් චන්ද්රිකා 12,000 ක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට සැලසුම් කර ඇති අතර එය 42,000 ක් දක්වා ඉදිරි‍යේදි විශාල විය හැකිය. මෙය මෙගා තාරකා මණ්ඩලයක් ලෙස හැඳින්වේ.
දැනට චන්ද්රිකා 60 ක කණ්ඩායම් ලෙස දියත් කර ඇති අතර, SpaceX හි ඉලක්කය වන්නේ එක් මසකට දළ වශයෙන් චන්ද්රිකා 60 ක කණ්ඩායම් දෙකක් දියත් කිරීමයි. නමුත් ඔවුන් තවමත් එම ඉලක්කය සපුරාගෙන නොමැත.
චන්ද්රිකා දියත් කරන සෑම අවස්ථාවකම, සමාගම විසින්ම නැවත භාවිතා කළ හැකි ෆැල්කන් 9 රොකට් මගින් ඒවා පෘථිවි පෘශ්ඨයට කිලෝමීටර් 290 ක් පමණ ඉහළින් කක්ෂගත කරනු ලැබේ.
ඉන්පසු චන්ද්රිකා සිය එන්ජින් භාවිතා කර කිලෝමීටර් 340 ත් 550 ත් අතර මෙහෙයුම් කක්ෂයන් දක්වා උන්නතාංශය ඉහළ නංවයි. මෙය කිරීමට මාස කිහිපයක් ගතවේ.
මෙම මාසවලදී, චන්ද්රිකා ඒවායේ පරාවර්තක දිලිසෙන මතුපිට නිසා ඔබේ ස්ථානයට ඉහළින් පෘතුවි කක්ෂයේ පියාසර කරන විට රාත්‍රී අහසේ ඉතා මේවා පැහැදිලිව දැකගත හැකිය.
සවස් යාමයෙන් පසුව සහ උදාවීමට පෙර, සූර්යයා ක්ෂිතිජයට මඳක් පහළින් බැස ගිය විට, චන්ද්රිකා සූර්යයාගේ ආලෝකය නැවත පොළොවට පරාවර්තනය කරයි.
ඒවා ඉහළට ගමන් කරන විට, චන්ද්රිකා එකින් එක කක්ෂයේ ගමන් කරන විට ඒවා දීප්තිමත් විදුලි පහන් පෙළක් මෙන් දිස් වේ.
ස්ටාර්ලින්ක් සමඟ SpaceX හි ඉලක්කය වන්නේ ලන්ඩනයේ සිට ඇන්ටාක්ටිකාව දක්වා පෘථිවියේ සෑම ස්ථානයකටම අධිවේගී අන්තර්ජාලය ලබා දීමයි. ෆයිබර් බ්‍රෝඩ්බෑන්ඩ් වලට වඩා වේගය අඩු නමුත් පවතින චන්ද්රිකා අන්තර්ජාල සේවාවන්ට වඩා වේගවත් යැයි ඇස්තමේන්තු ගත කර ඇති අතර, පසුව සේවාවට ප්‍රවේශ වීම සඳහා ගාස්තුවක් ගෙවිමට සිදුවනු ඇත.
කෙසේ වෙතත්, SpaceX දියත් කරන චන්ද්රිකා ගණන පිළිබඳව ජනතාව කනස්සල්ලට පත්ව ඇත. අද පෘථිවිය වටා කක්ෂගත වන්නේ සක්‍රීය චන්ද්රිකා 2,000 ක් පමනි . SpaceX මෙය හය ගුණයකින් සහ සමහර විට 21 ගුණයකින් වැඩි කරනු ඇත.
පෘථිවි කක්ෂයට චන්ද්රිකා ගැටීම සඳහා මෙය සැලකිය යුතු අවදානමක් ඇති කරයි. චන්ද්රිකා දෙකක් එකිනෙක ගැටුණහොත් ඒවා පුපුරා ගොස් කුඩා සුන්බුන් දහස් ගණනක් නිපදවිය හැකිය. මෙය සිදු වූයේ 2009 දී එක්සත් ජනපද සහ රුසියානු චන්ද්‍රිකාවක් අතර ය .
මෙම සෑම සුන්බුන් කැබැල්ලකටම පසුව වෙනත් චන්ද්‍රිකාවලටද බලපෑම් කළ හැකිය. මෙය “Kessler syndrome” ලෙස හඳුන්වන පෘථිවි කක්ෂය වටා කොටස් මෙවිට බවට පත් එහිදී නරකම තත්වය, තුඩු, සහ හැකි ඉරණම popularized in the movie Gravity. චිත්‍රපටයෙන් පෙන්වා දි ඇත.
තවත් කරුණක් නම් රාත්‍රී අහසේ ඇති අනෙකුත් සියලුම චන්ද්රිකා වලින් 99% ක් අභිබවා චන්ද්රිකා ඉතා දීප්තිමත් වීමයි.
මේ නිසා තාරකා විද්‍යාඥයින් වාර්තා කර ඇත්තේ චන්ද්රිකා විශ්වය අධ්‍යයනය කිරීමේ හැකියාවට බාධා කරන බවයි. චන්ද්රිකා දුරේක්ෂ රූපවල දීප්තිමත් ඉරි ලෙස දිස්විය හැකි අතර මන්දාකිණි සහ තාරකා නිරීක්ෂණ විනාශ කරයි.
තවත් බොහෝ චන්ද්රිකා දියත් කිරීමට සූදානම් වීමත් සමඟ තාරකා විද්‍යාඥයින් රාත්‍රී අහසේ දෘශ්‍යමාන වන චන්ද්රිකා ගණන පිළිබඳව සිය කනස්සල්ල පළ කර තිබේ.
සමහර ඇස්තමේන්තු අනුව, ස්ටාර්ලින්ක් චන්ද්රිකා සිය ගණනක් රාත්‍රී අහසේ පෘථිවියේ ඕනෑම ස්ථානයක සිට නිරන්තරයෙන් දැකගත හැකිය. මෙය රාත්‍රී අහසේ ස්වාභාවික සුන්දරත්වය විනාශ කළ හැකි අතර තාරකා විද්‍යාව අධ්‍යනයද වඩාත් දුෂ්කර කරයි.
රාත්‍රී අහසේ සෞන්දර්යය ආරක්ෂා කරන නීති හෝ රෙගුලාසි දැනට නොමැත . නමුත් සමහර අය එය වෙනස් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන අතර SpaceX සමාගමට එරෙහිව නීතිමය පියවර ගත හැකිය .
නමුත් SpaceX, එම පැත්තෙන් පවසන්නේ මෙම ගැටළු වලට විසඳුම් ලබා දෙන බවයි.
සිය චන්ද්රිකා ඝට්ටන සම්බන්ධයෙන්, එහි සෑම චන්ද්‍රිකාවක්ම අනෙක් චන්ද්රිකා තල්ලු කිරීම සඳහා ස්වයංක්‍රීය පද්ධතියකින් සමන්විත බව පවසයි. කෙසේ වෙතත්, 2019සැප්තැම්බර් මාසයේදී මෙම ක්‍රමය අසාර්ථක වූ අතර එය යුරෝපීය විද්‍යා චන්ද්‍රිකාවක් සමඟ සමීප ඇමතුමක් ලබා ගැනීමට හේතු විය.
සමාගම පවසන්නේ චන්ද්රිකා අඩු දීප්තිමත් කිරීමට උත්සාහ කරන බවයි . 2020ජනවාරි මාසයේදී එය අඳුරු තීන්තයකින් ආලේප කර තිබූ ස්ටාර්ලින්ක් චන්ද්‍රිකාවක් දියත් කර එහි පරාවර්තනය අඩු කිරීමට උත්සාහ කළේය.
මුල් ප්‍රති results ල වලට අනුව, එය එහි ක්‍රියාකාරී කක්ෂයට ළඟා වූ විට, මෙම චන්ද්‍රිකාව අනෙකුත් ස්ටාර්ලින්ක් චන්ද්‍රිකාවලට වඩා අඳුරු බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි . කෙසේ වෙතත්, මෙම කක්ෂයට ළඟා වීමට ගත වූ මාස කිහිපය තුළ එය තවමත් දීප්තිමත් ලෙස පෙනෙන්නට තිබුණි.
තාරකා විද්‍යාඥයින් යින්ගේ කාර්යයන් සඳහා ස්ටාර්ලින්ක් චන්ද්රිකා වල බලපෑම අඩු කිරීමට ක්‍රම සොයා ගැනීමට සමාගම තාරකා විද්‍යා කණ්ඩායම් සමඟ කටයුතු කරයි. කෙසේ වෙතත්, එලොන් මස්ක් පවසා ඇත්තේ සුලු සුලු ගැටළු ඇති වේ යැයි තමා සිතන බවයි.
මේ වන විට SpaceX විසින් සැලසුම් කර ඇති චන්ද්රිකා 12,000 කින් 3% ක් දියත් කර ඇති අතර එය දියත් කළ හැකි චන්ද්රිකා 42,000 න් 0.9% ක් දියත් කර ඇත.
SpaceX ඒවා දියත් කිරීමට පෙර චන්ද්රිකා සමඟ ඇති බොහෝ ගැටලු විසඳා ගත යුතු බවට තර්ක කිහිපයක් තිබේ.
කෙසේ වෙතත්, දැනට, SpaceX වැඩි වැඩියෙන් ස්ටාර්ලින්ක් චන්ද්රිකා කක්ෂයට මුදා හැරීම වළක්වන නීති හෝ රෙගුලාසි නොමැත.
කොරෝනා වයිරස් වසංගතය ඇතිවීමට පෙර, 2020 අවසන් වන විට ස්ටාර්ලින්ක් චන්ද්රිකා 1500 ක් පමණ දියත් කිරීමට සමාගම සැලසුම් කළ අතර, එහි සේවය එක්සත් ජනපදයේ සහ කැනඩාවේ අන්තර්ජාලය හරහා ප්‍රථමයෙන් ගෙන එනු ලැබීය. එය දැන් වෙනස් විය හැකිය.
නමුත් දැනට, ඔබ මෙම චන්ද්රිකා රාත්‍රී අහසේ දකිනු ඇත. ඔබේ ස්ථානයට ඉහළින් දෘශ්‍යමාන වන්නේ කවදාදැයි බැලීමට ඔබට Find Starlink හෝ මෙම වෙබ් අඩවි භාවිතා කළ හැකිය.
