රාත්‍රී අහසේ නිහඬව පාවෙන, අඳුරු පැහැති, අමුතු හැඩැති යෝධ පක්ෂියෙකු ගැන සිතන්න. එයට හුරුපුරුදු ගුවන් යානයක මෙන් වලිගයක් හෝ වෙනම බඳක් නැත. ඇත්තේ විශාල තටු දෙකක් පමණි. මෙය කිසියම් විද්‍යා ප්‍රබන්ධ චිත්‍රපටයකින් පැමිණි යානයක් ලෙස ඔබට සිතෙන්නට පුළුවන. එහෙත් මෙය යථාර්ථයකි. මේ, ඇමරිකානු ගුවන් හමුදාව සතු, ලොව අදහාගත නොහැකි තරම් මිල අධිකම සහ තාක්ෂණයෙන් ඉහළම ගුවන් යානය ලෙස සැලකෙන නෝත්‍රොප් ග්‍රමන් B-2 ස්පිරිට් (Northrop Grumman B-2 Spirit) හෙවත් "ස්ටීල්ත්" බෝම්බ හෙලන යානයයි.
සතුරෙකුට නොපෙනී, ඔවුන්ගේ ගුවන් ආරක්ෂක පද්ධති සියල්ල රවටා, සතුරු රාජ්‍යයක ගැඹුරටම ගොස්, ඉතාමත් නිරවද්‍ය ලෙස දැවැන්ත බෝම්බ ප්‍රහාරයක් එල්ල කර, පැමිණි බවට කිසිදු හෝඩුවාවක් ඉතිරි නොකර ආපසු ඒමේ හැකියාව මෙම යානයට ඇත. B-2 ස්පිරිට් යනු හුදෙක් ගුවන් යානයක් පමණක් නොවේ. එය ඇමරිකාවේ ගුවන් බලයේ, තාක්ෂණික ශ්‍රේෂ්ඨත්වයේ සහ සීතල යුධ සමයේ පැවති දැවැන්ත මිලිටරි තරඟයේ ජීවමාන සංකේතයකි. එහි නිර්මාණයේ සිට අද දක්වා දිවෙන කතාව, තාක්ෂණයේ විස්මයන්, දේශපාලන උපායයන් සහ අතිවිශාල පිරිවැයකින් ගෙත්තම් වූවකි.
සීතල යුද්ධයේ අඳුරු සෙවණැල්ලෙන් උපන් නිර්මාණය
B-2 යානයේ උපත සඳහා මග පෑදුනේ 1970 දශකයේ අග භාගයේ පැවති සීතල යුධ වාතාවරණයයි. එකල ලොව බලවතුන් වූයේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් දේශයයි. දෙරට අතර පැවතියේ දැඩි අවිශ්වාසයකි, එදිරිවාදීකමකි. ඕනෑම මොහොතක න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක් ඇතිවිය හැකි බවට දෙපාර්ශවයම බියෙන් පසුවිය.
මෙම කාලවකවානුව වන විට සෝවියට් දේශය, තම ගුවන් සීමාව ආරක්ෂා කරගැනීම සඳහා ඉතා දියුණු සහ සංකීර්ණ ගුවන් ආරක්ෂක පද්ධති (anti-aircraft defenses) ජාලයක් ගොඩනගා තිබුණි. ඔවුන්ගේ රේඩාර් පද්ධති වලට ඇමරිකානු බෝම්බ හෙලන යානා වන B-52 වැනි යානා ඉතා පහසුවෙන් හඳුනාගත හැකි විය. එබැවින්, යුද්ධයක් ඇතිවුවහොත්, සෝවියට් දේශයේ අභ්‍යන්තරයට ගොස් එහි ඇති වැදගත් ඉලක්ක වෙත ප්‍රහාර එල්ල කිරීමේ ඇමරිකානු හැකියාව දැඩි ලෙස අභියෝගයට ලක්වී තිබුණි.
මෙම අභියෝගයට පිළිතුරක් ලෙස, එවකට ඇමරිකානු ජනාධිපති ජිමී කාටර්ගේ පාලන සමයේදී, "දියුණු තාක්ෂණික බෝම්බකරු" (Advanced Technology Bomber - ATB) නමින් අතිශය රහසිගත ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භ විය. මෙහි අරමුණ වූයේ සෝවියට් රේඩාර් පද්ධතිවලට හසු නොවී, නොපෙනී ගමන් කළ හැකි (stealth) බෝම්බ හෙලන යානයක් නිර්මාණය කිරීමයි. මෙම ව්‍යාපෘතිය කොතරම් රහසිගතව සිදුකළේද යත්, එය හැඳින්වූයේ "ප්‍රොජෙක්ට් සීනියර් සී. ජේ." (Project Senior C.J.) යන කේත නාමයෙනි. වසර ගණනාවක් යන තුරු ඇමරිකානු මහජනතාව හෝ ලෝකය, මෙවැනි යානයක් නිර්මාණය වෙමින් පවතින බව දැන සිටියේ නැත.
මෙම දැවැන්ත ව්‍යාපෘතිය සඳහා ඇමරිකාවේ ප්‍රමුඛ පෙළේ ගුවන් යානා සමාගම් දෙකක් තරඟ වැදුණි. ඒ නෝත්‍රොප් (Northrop) සමාගම සහ ලොක්හීඩ්-රොක්වෙල් (Lockheed/Rockwell) කණ්ඩායමයි. අවසානයේදී, 1981 වසරේදී, නෝත්‍රොප් සමාගම ඉදිරිපත් කළ "පියාඹන තටුව" (flying wing) සංකල්පය තෝරාගනු ලැබීය. මීට දශක කිහිපයකට පෙර, 1940 ගණන් වලදී, නෝත්‍රොප් සමාගම YB-35 සහ YB-49 වැනි "පියාඹන තටු" සහිත යානා නිර්මාණය කර තිබීම ඔවුන්ට මෙම තරඟයේදී වාසියක් විය. එම පැරණි අත්දැකීම්, නවීන පරිගණක තාක්ෂණය සහ ද්‍රව්‍ය විද්‍යාව සමඟ මුසු කර, ලෝකය මින් පෙර දැක නොතිබූ ආකාරයේ යානයක් නිර්මාණය කිරීමේ අඩිතාලම වැටුණේ එලෙසිනි.
නොපෙනෙන තාක්ෂණයේ විස්මිත රහස් (Stealth Technology)
B-2 යානය "නොපෙනෙන බෝම්බකරු" ලෙස ප්‍රසිද්ධ වීමට ප්‍රධානම හේතුව එහි "ස්ටීල්ත්" (Stealth) හෙවත් "අඩු නිරීක්ෂණ" (Low Observability) තාක්ෂණයයි. සතුරෙකුට යානයක් හඳුනාගත හැකි ප්‍රධාන ක්‍රම කිහිපයක් ඇත: රේඩාර්, අධෝරක්ත (තාප) සංවේදක, ශබ්දය සහ දෘශ්‍ය නිරීක්ෂණය. B-2 යානය නිර්මාණය කර ඇත්තේ මෙම සියලු ක්‍රමවලින්ම සැඟවී සිටීමට හැකිවන පරිදිය.
රේඩාර් වලින් සැඟවීම: සාමාන්‍ය ගුවන් යානයක ඇති පැතලි සහ කෝණික පෘෂ්ඨ, වලිගය වැනි කොටස්, රේඩාර් තරංග හොඳින් පරාවර්තනය කරයි. රේඩාර් මධ්‍යස්ථානයකින් නිකුත් කරන තරංග යානයේ වැදී ආපසු එම මධ්‍යස්ථානයටම ගිය විට යානය හඳුනාගනී. මෙය හරියට අඳුරේ සිටින කෙනෙකුට ටෝච් එළියක් ගැසූ විට එම පුද්ගලයා පෙනෙනවා වැනිය.
නමුත් B-2 යානයේ හැඩය ඉතා සුවිශේෂීය. එහි තියුණු කොන්, පැතලි පෘෂ්ඨ කිසිවක් නැත. යානය පුරාම ඇත්තේ වක්‍රාකාර, සුමට මතුපිටවල් ය. මේ නිසා, යානයේ ගැටෙන රේඩාර් තරංග, ආපසු රේඩාර් මධ්‍යස්ථානය වෙත පරාවර්තනය නොවී, වෙනත් දිශාවකට විසිරී යයි. එමෙන්ම යානයේ බඳ (fuselage) සහ වලිගය නොමැති "පියාඹන තටුව" (flying wing) මෝස්තරය, රේඩාර් තරංග පරාවර්තනය අවම කිරීමට සෘජුවම දායක වේ.
මීට අමතරව, යානයේ බාහිර ආවරණය සඳහා යොදාගෙන ඇත්තේ "රේඩාර් අවශෝෂක ද්‍රව්‍ය" (Radar-Absorbent Material - RAM) නමින් හැඳින්වෙන විශේෂ තීන්ත සහ සංයුක්ත ද්‍රව්‍ය (composite materials) වර්ගයකි. මෙම ද්‍රව්‍යවලට, තමන් මත ගැටෙන රේඩාර් තරංග ශක්තිය අවශෝෂණය කරගෙන එය තාපය බවට පත්කිරීමේ හැකියාවක් ඇත. මේ නිසා රේඩාර් තරංග පරාවර්තනය වීම තවදුරටත් අවම වේ. මෙම සියලු දේවල එකතුවෙන්, B-2 යානයක රේඩාර් හරස්කඩ (Radar Cross-Section - RCS) හෙවත් රේඩාර් තිරයේ දිස්වන ප්‍රමාණය, කුඩා කුරුල්ලෙකුගේ හෝ කෘමියෙකුගේ තරමට අඩු වී ඇතැයි පැවසේ.
තාපයෙන් සහ ශබ්දයෙන් සැඟවීම: නවීන මිසයිල බොහොමයක් ක්‍රියාත්මක වන්නේ ගුවන් යානා එන්ජින් වලින් නිකුත් වන අධික තාපය (අධෝරක්ත කිරණ) හඹා යෑමෙනි. B-2 යානයේ General Electric F118-GE-100 වර්ගයේ ටර්බෝෆෑන් එන්ජින් හතර, යානයේ තටුව තුළ ගැඹුරින් සවිකර ඇත. එන්ජිමෙන් පිටවන අධික උෂ්ණත්වයෙන් යුතු වායුව, පිටතට නිකුත් කිරීමට පෙර, යානය තුළදී සිසිල් වාතය සමඟ මිශ්‍ර කර, උෂ්ණත්වය අඩුකර, යානයේ උඩු අතට, පැතලි පිටාර කුහර (exhaust nozzles) හරහා මුදා හැරේ. මේ නිසා පොළොවේ සිට ක්‍රියාත්මක වන අධෝරක්ත සංවේදක වලට යානයේ තාපය හඳුනාගැනීම ඉතා අපහසුය.
එමෙන්ම මෙම යානය නිර්මාණය කර ඇත්තේ ඉතා අඩු ශබ්දයක් නිකුත් කරන ආකාරයටය. එහි subsonic හෙවත් ශබ්දයේ වේගයට වඩා අඩු වේගයකින් ගමන් කිරීම සහ එන්ජින් සැලසුම නිසා එය ඉතා නිහඬය. රාත්‍රී කාලයේදී ඉහළ අහසේ පියාසර කරන විට, පොළොවේ සිටින කෙනෙකුට B-2 යානයක ශබ්දය ඇසීම සාමාන්‍යෙන් කළ නොහැක්කකි.
දෘශ්‍යමය වශයෙන් සැඟවීම: යානයේ තද අළු පැහැති වර්ණය සහ අසාමාන්‍ය හැඩය, විශේෂයෙන්ම රාත්‍රී අහසේදී, සජීවී ඇසින් හඳුනා ගැනීම අපහසු කරයි. ඉහළ අහසේදී යානා ගමන් කරන විට ඇතිවන සුදු පැහැති දුම් රේඛා (contrails), යානය ඇති තැන පෙන්වන හොඳ හෝඩුවාවකි. B-2 යානයේ, මෙම දුම් රේඛා ඇතිවීම පාලනය කළ හැකි විශේෂ පද්ධතියක් ද ඇති බව පැවසේ.
Wiman Vishwajith
අහසට නැගීම සහ අදහාගත නොහැකි පිරිවැය
වසර ගණනාවක රහසිගත සංවර්ධන කටයුතු වලින් පසුව, 1988 නොවැම්බර් 22 වන දින, කැලිෆෝනියාවේ පාම්ඩේල් හි පිහිටි ගුවන් හමුදා කම්හලේදී, B-2 ස්පිරිට් යානය ප්‍රථම වරට මහජනයාට ප්‍රදර්ශනය කෙරිණි. එහි අනාගතවාදී පෙනුම දුටු ලෝකයම මවිතයට පත් විය. ඉන් මාස කිහිපයකට පසු, 1989 ජූලි 17 වන දින, B-2 යානය සිය කුළුඳුල් ගුවන් ගමන සාර්ථකව නිම කළේය.
මුලින්, ඇමරිකානු ගුවන් හමුදාව සැලසුම් කර තිබුණේ B-2 යානා 132ක් මිලදී ගැනීමටයි. සෝවියට් දේශයට එරෙහිව දැවැන්ත ගුවන් ප්‍රහාරක බලඇණියක් ගොඩනැගීම එහි අරමුණ විය. නමුත්, ඉතිහාසය වෙනස් මගක් ගත්තේය. 1990 දශකය ආරම්භයේදී සීතල යුද්ධය අවසන් විය. සෝවියට් දේශය බිඳ වැටුණි. ඇමරිකාවට එල්ලවී තිබූ ප්‍රධාන තර්ජනය පහව ගියේය.
මේත් සමඟම, B-2 යානා වැඩසටහනේ අති දැවැන්ත පිරිවැය පිළිබඳව ඇමරිකානු කොංග්‍රසය තුළ සහ මහජනයා අතර විශාල විවාදයක් ඇති විය. යානයක් නිපදවීම සඳහා වැයවන මුදල අතිශය ඉහළ අගයක් ගත්තේය. සංවර්ධන වියදම්, පර්යේෂණ වියදම් සියල්ල එකතු වූ විට, එක B-2 යානයක මිල ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 2.1ක් (1997 වසරේ අගයන්ට අනුව) පමණ විය. එය කොතරම් විශාල මුදලක්ද යත්, එකල පැවසුවේ B-2 යානයක බරට සමාන බරකින් යුත් රත්තරන් වල වටිනාකමට වඩා යානයේ වටිනාකම වැඩි බවයි.
මෙම අධික මිල සහ තර්ජනය පහව යෑම නිසා, සැලසුම් කර තිබූ යානා 132ක ඇණවුම, යානා 21කට සීමා කිරීමට කොංග්‍රසය තීරණය කළේය. මේ නිසා, B-2 ස්පිරිට් යානය, ලොව මෙතෙක් නිපදවූ මිල අධිකම ගුවන් යානය බවට පත් විය.
නියමු කුටිය සහ පාලන පද්ධති
B-2 යානයක නියමු කුටිය නිර්මාණය කර ඇත්තේ නියමුවන් දෙදෙනෙකු සඳහා ය. වම් පස අසුනේ ප්‍රධාන නියමුවාත් (pilot), දකුණු පස අසුනේ මෙහෙයුම් අණදෙන නිලධාරියාත් (mission commander) අසුන් ගනී. අවශ්‍ය නම් තවත් අයෙකුට ගමන් කිරීමටද ඉඩකඩ ඇත. දිගු මෙහෙයුම් වලදී, එක් නියමුවෙකුට යානය පාලනය කරන අතරතුර අනෙක් නියමුවාට නිදාගැනීමට, ආහාර පිළියෙළ කර ගැනීමට සහ වැසිකිළි පහසුකම් භාවිතා කිරීමට පවා ඉඩකඩ සලසා තිබීම විශේෂත්වයකි.
"පියාඹන තටුවක්" සහිත යානයක්, ස්වභාවයෙන්ම අස්ථාවර (unstable) එකකි. සාමාන්‍ය යානයක මෙන් වලිගයක් නොමැති නිසා, එය පාලනය කිරීම මිනිස් නියමුවෙකුට පමණක් කළ නොහැක. මේ නිසා B-2 යානය පාලනය වන්නේ "ෆ්ලයි-බයි-වයර්" (fly-by-wire) නමින් හැඳින්වෙන, පරිගණක පාලිත පද්ධතියකිනි. නියමුවා පාලක යෂ්ටිය (control stick) ක්‍රියා කරවූ විට, එම විධානය පරිගණක පද්ධතියක් වෙත යයි. එම පරිගණකය, යානයේ වේගය, උස, වායු පීඩනය වැනි තොරතුරු දහස් ගණනක් තත්පරයකට කිහිප වතාවක් විශ්ලේෂණය කර, යානය ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය පරිදි, තටුවල පිටුපස ඇති පාලක පෘෂ්ඨ (control surfaces) ස්වයංක්‍රීයව චලනය කරවයි. සරලව කිවහොත්, B-2 යානය පියාසර කරවන්නේ පරිගණකයකි; නියමුවා කරන්නේ පරිගණකයට අවශ්‍ය විධාන ලබා දීම පමණි.
මෙම යානයේ ඇති AN/APQ-181 රේඩාර් පද්ධතිය ද ඉතා දියුණු එකකි. එයට සිතියම් නිර්මාණය කිරීමට, ඉලක්ක හඳුනා ගැනීමට මෙන්ම, සතුරු රේඩාර් පද්ධතිවලට හසු නොවී ක්‍රියාත්මක වීමේ හැකියාව (Low Probability of Intercept - LPI) ද පවතී.
ගිනි බව්තීස්මයේ සිට ලොව පුරා මෙහෙයුම් දක්වා
B-2 යානා නිපදවා වසර කිහිපයක් යනතුරුත් ඒවා සැබෑ යුධ මෙහෙයුමකට යොදාගත්තේ නැත. එහි කුළුඳුල් සටන් අත්දැකීම ලැබුණේ 1999 වසරේ කොසෝවෝ යුද්ධයේදීය (Operation Allied Force). මෙහිදී B-2 යානා සිය මූලස්ථානය පිහිටි මිසූරි හි වයිට්මන් ගුවන් හමුදා කඳවුරේ සිට ගුවන්ගත වී, පැය 30කට අධික කාලයක් නොනවත්වා පියාසර කර, සර්බියාවේ ඉලක්ක වෙත ප්‍රහාර එල්ල කර, නැවත මිසූරි වෙත ගොඩබස්වන ලදී. මෙම දීර්ඝ ගමන අතරතුර කිහිප වතාවක්ම ගුවනේදී ඉන්ධන ලබාගැනීමට (aerial refueling) සිදු විය. මෙම මෙහෙයුම් මගින් B-2 යානයේ ඇති විශ්වසනීයත්වය, නොපෙනී යෑමේ හැකියාව සහ දීර්ඝ දුරක් පියාසර කිරීමේ හැකියාව ලොවටම ප්‍රදර්ශනය විය.
2001 සැප්තැම්බර් 11 ප්‍රහාරයෙන් පසුව ඇෆ්ඝනිස්තානයේ තලෙයිබාන් සහ අල්-කයිඩා ඉලක්ක වෙත ප්‍රහාර එල්ල කිරීම සඳහා ද (Operation Enduring Freedom) B-2 යානා යොදා ගැනුණි. මෙහිදී, මිසූරි සිට ඇෆ්ඝනිස්තානයට ගොස් නැවත පැමිණීමේ මෙහෙයුම් සඳහා පැය 44කට අධික කාලයක් ගතවූ අතර, ඒවා ඉතිහාසයේ දීර්ඝතම ගුවන් සටන් මෙහෙයුම් ලෙස වාර්තා පොත් අතරට එක්විය.
ඉන්පසුව, 2003 ඉරාක යුද්ධයේදී (Operation Iraqi Freedom) සහ 2011 ලිබියාවේ කර්නල් ගඩාෆිට එරෙහි මෙහෙයුම් වලදී ද (Operation Odyssey Dawn) B-2 යානා තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය. ඉරාක යුද්ධයේදී ප්‍රථම වතාවට ඇමරිකාවෙන් පිටත, ඩියේගෝ ගාර්ෂියා වැනි ඉදිරි මෙහෙයුම් කඳවුරක සිට ද B-2 යානා ක්‍රියාත්මක විය. මෙම සියලු මෙහෙයුම් වලදී, එකදු B-2 යානයක් හෝ සතුරු ප්‍රහාරයකින් විනාශ වී නැත.
කෙසේ වෙතත්, 2008 වසරේදී, ගුවාම් හි ඇන්ඩර්සන් ගුවන් හමුදා කඳවුරෙන් ගුවන්ගත වීමට සුළු මොහොතකට පසු "Spirit of Kansas" නමැති B-2 යානයක් අනතුරට ලක්වී සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ විය. නියමුවන් දෙදෙනා නිරුපද්‍රිතව දිවි ගලවා ගත්හ. පරීක්ෂණ වලින් හෙළිවූයේ, යානයේ වායු දත්ත සංවේදක (air data sensors) තුළට තෙතමනය ඇතුළුවීම නිසා, පියාසැරි පාලන පරිගණකයට වැරදි දත්ත ලැබී, යානය පාලනය කරගත නොහැකිව අනතුර සිදුව ඇති බවයි. ඩොලර් බිලියන 1.4ක් වටිනා මෙම යානයේ විනාශය, ඉතිහාසයේ සිදුවූ මිල අධිකම ගුවන් අනතුර ලෙස සැලකේ.
අනාගතය සහ උරුමය
අද වන විට, ඇමරිකානු ගුවන් හමුදාව සතුව B-2 යානා 20ක් සේවයේ යෙදී ඇත. (මුලින් නිපදවූ 21න් එකක් අනතුරින් විනාශ විය). මෙම සියලු යානා මිසූරි හි වයිට්මන් ගුවන් හමුදා කඳවුරේ 509 වන බෝම්බ හෙලන බලඝණයට (509th Bomb Wing) අනුයුක්ත කර ඇත. වසර 30කට ආසන්න සේවා කාලයක් සම්පූර්ණ කර ඇතත්, B-2 යානා තවමත් ලොව බලවත්ම ගුවන් යානා අතර ඉදිරියෙන්ම සිටී. ඒවායේ පරිගණක පද්ධති, සන්නිවේදන උපකරණ සහ ආයුධ පද්ධති නිරන්තරයෙන් නවීකරණයට ලක්කෙරේ.
B-2 යානයට, න්‍යෂ්ටික සහ සාම්ප්‍රදායික යන දෙවර්ගයේම ආයුධ රැගෙන යා හැක. රාත්තල් 500 JDAM වර්ගයේ GPS තාක්ෂණයෙන් ඉලක්කය කරා බෝම්බ 80ක් හෝ රාත්තල් 5000ක් බරැති GBU-28 "බංකර් බස්ටර්" (Bunker Buster) බෝම්බ 8ක් හෝ B83 වැනි න්‍යෂ්ටික බෝම්බ 16ක් වුවද එකවර රැගෙන යෑමේ හැකියාව එයට ඇත. විශේෂයෙන්ම පොළොව යට ගැඹුරින් ඉදිකර ඇති සතුරු මර්මස්ථාන විනාශ කිරීම සඳහා නිර්මාණය කර ඇති රාත්තල් 30,000ක් බරැති 'Massive Ordnance Penetrator' (MOP) බෝම්බය රැගෙන යා හැක්කේද B-2 සහ B-52 යානා වලට පමණි.
B-2 ස්පිරිට් යානය 2040 දශකය දක්වා සේවයේ පවතිනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ. දැනටමත්, B-2 යානයේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස, ඊටත් වඩා දියුණු "ස්ටීල්ත්" තාක්ෂණයෙන් යුතු Northrop Grumman B-21 Raider නමැති නව බෝම්බකරු නිර්මාණය වෙමින් පවතී. B-2 යානයෙන් ලද පාඩම් සහ අත්දැකීම්, B-21 නිර්මාණය සඳහා මිල කළ නොහැකි දායකත්වයක් සපයා ඇත.
B-2 ස්පිරිට් යනු ඉංජිනේරු විද්‍යාවේ අద్විතීය නිර්මාණයකි. එය සීතල යුද්ධයේ අවශ්‍යතාව මත උපන්, දේශපාලන සහ ආර්ථිකමය වශයෙන් දැවැන්ත විවාදයන්ට තුඩු දුන්, එහෙත් ගුවන් බලය පිළිබඳ සංකල්පය සදහටම වෙනස් කළ යානයකි. අදටත්, රාත්‍රී අහසේ නිහඬව සැරිසරන මේ පියාඹන තටුව, ඇමරිකානු යුධ ශක්තියේ නොපෙනෙන, එහෙත් බලගතුම සංකේතයක් ලෙස පවතී.
B-2 ස්පිරිට් - තාක්ෂණික තොරතුරු
- කාර්ය මණ්ඩලය: 2 (නියමුවා සහ මෙහෙයුම් අණදෙන නිලධාරී)
- නිෂ්පාදකයා: නෝත්‍රොප් ග්‍රමන් (Northrop Grumman)
- දිග: මීටර් 21 (අඩි 69)
- පියාපත් විහිදුම: මීටර් 52.4 (අඩි 172)
- උස: මීටර් 5.18 (අඩි 17)
- හිස් බර: කිලෝග්‍රෑම් 71,700 (රාත්තල් 158,000)
- උපරිම ගුවන්ගත කිරීමේ බර: කිලෝග්‍රෑම් 152,200 (රාත්තල් 336,500)
- බල ඒකකය: General Electric F118-GE-100 ටර්බෝෆෑන් එන්ජින් 4ක්
- උපරිම වේගය: ශබ්දයේ වේගයට ආසන්න (High Subsonic - පැයට කිලෝමීටර් 1,010)
- පියාසර පරාසය: (ඉන්ධන නොමැතිව) කිලෝමීටර් 11,000 (නාවික සැතපුම් 6,000)
- සේවා උන්නතාංශය: මීටර් 15,200 (අඩි 50,000)
- ආයුධ ගෙනයා හැකි ප්‍රමාණය: කිලෝග්‍රෑම් 18,000 (රාත්තල් 40,000) දක්වා අභ්‍යන්තර බෝම්බ කුටි දෙකක.
- ප්‍රධාන ආයුධ:
- න්‍යෂ්ටික: B61 සහ B83 න්‍යෂ්ටික බෝම්බ.
- සාම්ප්‍රදායික: Mk-82, Mk-84 බෝම්බ, CBU-87, CBU-89, CBU-97 ක්ලස්ටර් බෝම්බ, GBU-31 JDAM, GBU-28 සහ GBU-57 (MOP) "බංකර් බස්ටර්" බෝම්බ, AGM-154 JSOW සහ AGM-158 JASSM මිසයිල.
