මේ දවස්වල ලෝකයේම කතාබහට ලක්වෙලා තියෙන ටික්ටොක් (TikTok) සමාගම සම්බන්ධයෙන් ඇමරිකාවෙන් අලුත්ම තීරණයක් අරගෙන. ඒ තමයි, ටික්ටොක් එක ඇමරිකාවේ විකුණන්න (sell) ඕනෙද, නැත්නම් සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම් කරනවද (ban) කියන එකට අදාළ deadline එක, හිටපු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් (Donald Trump) විසින් තවත් දීර්ඝ කරලා තියෙනවා! මේක ටික්ටොක් වලට ලොකු relief එකක් වුණත්, මේ ප්‍රශ්නය තවදුරටත් දිග්ගැස්සෙන බවක් තමයි පේන්නේ.
මොකක්ද මේ Sell or Ban ප්‍රශ්නය?
ඇමරිකානු රජය ටික්ටොක් සමාගමෙන් දිගින් දිගටම ඉල්ලීම් කරන්නේ, ටික්ටොක් වල ඇමරිකානු මෙහෙයුම් චීන අයිතියෙන් (Chinese ownership) ඉවත් කරන්න කියලා. මේකට ප්‍රධාන හේතුව තමයි ජාතික ආරක්ෂාවට (national security) අදාළ concerns.
- Data Security: ටික්ටොක් ඇමරිකානුවන්ගේ user data (පරිශීලක දත්ත) චීනයට යවන්න පුළුවන් කියන එක තමයි ඇමරිකානු රජයේ ප්‍රධානම බය.
- Influence: චීන රජයට ටික්ටොක් හරහා ඇමරිකානු public opinion (මහජන මතයට) බලපෑම් කරන්න පුළුවන් කියන apprehension එකත් තියෙනවා.
මේ නිසා ඇමරිකානු රජය ටික්ටොක් සමාගමට කිව්වේ, ඇමරිකාවේ තියෙන ඔවුන්ගේ operations වෙනත් non-Chinese entity එකකට විකුණන්න කියලා. එහෙම නොකළොත්, ඇමරිකාවේ ටික්ටොක් සම්පූර්ණයෙන්ම banned කරනවා කියලා තර්ජනය කළා.
ට්‍රම්ප්ගෙන් ආපු Extension එක
අලුත්ම තොරතුරු අනුව, ටික්ටොක් වලට මේ divestiture එක සම්පූර්ණ කරන්න තිබුණු deadline එක, ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ජනාධිපතිතුමා විසින් indefinitely extended කරලා තියෙනවා. ඒ කියන්නේ, මේකට අලුත් deadline එකක් තාම දීලා නැහැ. කලින් ජනාධිපති බයිඩන් (Joe Biden) ගේ administration එකත් මේ වගේම extension එකක් දීලා තිබුණා.
- මේ extension එකට හේතුව, ටික්ටොක් සමාගම ඇමරිකානු රජය සමඟ ongoing negotiations වල ඉන්න එකයි. ඔවුන් තමන්ගේ data security සහ governance සම්බන්ධයෙන් ඇමරිකානු රජය තෘප්තිමත් කරන solutions හොයනවා.
- මේ negotiations වලදී Project Texas කියන initiative එක ගැනත් කතාබහට ලක්වෙලා තියෙනවා. මේකෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ, ඇමරිකානු පරිශීලක දත්ත ටික්ටොක් චීනයට යැවීමෙන් වළක්වා ගන්න, ඒ දත්ත ඇමරිකාව තුළම, ඇමරිකානු සමාගමක් විසින් controlled කරන servers වල store කරන්නයි.
මේකෙන් වෙන්නේ මොකක්ද?
මේ extension එක නිසා ටික්ටොක් වලට ඇමරිකාවේදි තවදුරටත් වැඩ කරන්න පුළුවන්. ඒත් මේක permanent solution එකක් නෙවෙයි. ටික්ටොක් වල future එක තවමත් uncertain තත්ත්වයක තමයි තියෙන්නේ.
- Political Implications: ඇමරිකාවේ ළඟදීම එන ජනාධිපතිවරණයටත් මේක influence කරන්න පුළුවන්. ටික්ටොක් කියන්නේ විශාල voter base එකක් තියෙන platform එකක් නිසා, දේශපාලඥයෝ මේ ගැන carefully තීරණ ගන්න බලයි.
- Business Operations: ටික්ටොක් සමාගමට මේ legal and political uncertainties නිසා ඔවුන්ගේ business operations සහ investment decisions වලදී challenges වලට මුහුණ දෙන්න වෙනවා.
කෙසේ වෙතත්, මේ extension එක ටික්ටොක් වලට තව ටික කාලයක් හුස්ම ගන්න ලැබුණත්, මේ ගැටලුවට ස්ථිර resolution එකක් ලැබෙනකම් තවත් ටික කාලයක් බලා සිටින්න සිදුවනු ඇත.
Source: www.bbc.com www.reuters.com
