ඔයාලගේ Android phone එක malware වලින් ආරක්ෂා කර ගන්න කැමතිද? කරදරකාරී ads ගලා ඒම නවත්වන්න, ඔයාලගේ තොරතුරු හැක‍ර්වරුන්ගෙන් ආරක්ෂා කරගන්න අවශ්‍ය ද ?
එනම් අපි බලමු මේවා වළක්වා ගන්නේ කොහොම ද කියලා වගේම malicious app එකක් එක්ක ගනුදෙනු කරන්නේ කොහොමද කියලා.
Android malware හඳුනා ගැනීමට ඔයාලා උපක්‍රමශීලී වෙන්න ඕනේ
උදාහරණයක් විදිහට කිව්වොත්, Ads Blocker නම් mobile app එකක් කරදරකාරී mobile ads කපා හැරීම සඳහා ප්‍රයෝජනවත් සේවාවක් ලෙස ප්‍රචාරය කර ඇති අතර, ඔයාලා වැදගත් දෙයකට ප්‍රවේශ වීමට සූදානම් වන විට ඔයාලගේ තිරය ආවරණය කිරීමට pop up වෙන්න පුළුවන්. නමුත් ආරක්ෂක පර්යේෂකයන්ට අනුව ඇත්තටම එම mobile app malware එකක් වූ අතර එය මඟින් තවත් ads සපයලා තියෙනවා.
Malware බොහෝ විට වෙළඳ දැන්වීම් වල fake click කිරීම් මඟින් අස්වැන්න නෙළා ගන්නා අතර ඒවායේ malware වල වටිනාකම දෙගුණ කරනවා. පර්යේෂකයෝ පවසන්නේ Android උපාංගවල බහුලව භාවිතා වන malware වන්නේ Ads Blocker වැනි adware බවයි. කෙසේ වෙතත්, වෙනත් malware මඟින් ඔයාලගේ පෞද්ගලික දත්ත සොරකම් කිරීම වැනි කලකිරීමට පත් විය හැකි තරම් හානියක් සිදු වෙන්න පුළුවන්.
ඔයාලගේ දුරකථනයේ malware තිබේදැයි ඔයාලා දන්නේ කොහොමද, එය නවත්වන්නේ කොහොමද යන්නට ඔයාලාට කළ හැකි දේ පිළිබඳව mobile malware විශේෂඥයින්ගෙන් ලබා ගත හැකි ක්‍රම කිහිපයක් මෙන්න.
ඔයාලගේ phone එකෙහි malware එකක් ක්‍රියා කරන ආකාරය
Mobile malware සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රවේශයන් දෙකෙන් එකක් ගන්නා බව mobile ආරක්ෂක සමාගමක් වන Lookoutහි ආරක්ෂක පර්යේෂක Adam Bauer පැවසා තිබෙනවා.
පළමු වර්ගයේ malware සංවේදී තොරතුරු වෙත ප්‍රවේශ වීමට ඉඩ සලසන අවසර ලබා දීමට ඔබව පොළඹවනවා. Ads Blocker app එක ගැලපෙන්නේ එතැනිනි, එය ඉල්ලා සිටි බොහෝ අවසරයන් සැබෑ ad blocker කෙනෙකුට අවශ්‍ය දෙයක් මෙන් පෙනෙනවා. අවාසනාවකට මෙන්, ඔවුන් යෙදුමට පසුබිමේ නිරන්තරයෙන් ක්‍රියාත්මක වීමට ඉඩ දෙන අතර පරිශීලකයන් සම්බන්ධ නොවූ යෙදුම් භාවිතා කරන විට පවා ads පෙන්වනවා.
දෙවන වර්ගයේ malware මඟින් දුරකථනවල ඇති අනාරක්‍ෂිතතාවයන් ගසාකන අතර, පරිපාලක වරප්‍රසාද ලබා දීමෙන් සංවේදී තොරතුරු වෙත ප්‍රවේශය ලබා ගන්නවා. අවසර ඉල්ලීම් මත පරිශීලකයින්ට "OK" click කිරීමේ අවශ්‍යතාවය එමඟින් අඩු කරනවා, එමඟින් පරිශීලකයින් උපාංගයේ සිටින බව නොදැන malware ධාවනය කිරීම පහසු කරනවා.
Malware වල ලකුණු
ඔයාලගේ phone එකේ malware ඇති ලකුණු 4ක් මෙන්න:
- ඔයාලා භාවිතා කරන app එක කුමක් වුවත් ඔබ නිරන්තරයෙන් දැන්වීම් දකිනු ඇත.
- ඔයාලා app එකක් install කළ විට icon එක වහාම අතුරුදහන් වේ.
- ඔයාලගේ battery එක වෙනදාට වඩා වේගයෙන් බහියි.
- ඔයාලගේ දුරකථනයෙන් ඔයාලා හඳුනා නොගත් apps ඔයාලාට පෙනේ.
මේ සියල්ල කරදරකාරී සංකේත වන අතර එයින් අදහස් වන්නේ ඔයාලා වැඩිදුර විමර්ශනය කළ යුතු බවයි.
Android phone වල Ransomware
තවත් malware එකක් ලෙස ransomware හදුන්වන්න පුළුවන්. වින්දිතයින් සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේ ලිපිගොනු අගුළු දමා ඇති අතර ඒවා භාවිතා කරන්න බැහැ. Ransomware එකක් ආසාදනය වූ පසු සාමාන්‍යයෙන් pop up මඟින් ඒවා ආපසු ලබා ගැනීම සඳහා bitcoin ගෙවීමක් ඉල්ලා සිටිනවා .
බොහෝ Android ransomware වලට ඡායාරූප වැනි බාහිර ආචයනය මත පමණක් ගොනු අගුළු දැමිය හැකි බව Bauer විසින් පවසලා තියෙනවා.
Mobile malware සඳහා කුමන හැකියාවන් තිබේද?
Mobile malware වලට පුද්ගලික තොරතුරු වෙත පිවිසෙන්න පුළුවන්. පොදු ඉලක්ක වලට ඇතුළත් වන්නේ,
- Banking credential
- Device information
- Phone number or email address
- Contact lists
හැකර්වරුන්ට මෙම තොරතුරු විවිධාකාර අශෝභන කාර්යයන් සඳහා භාවිතා කරන්න පුළුවන්. ඔයාලගේ banking credential සමඟ ඔවුන්ට අනන්‍යතා සොරකම් කළ හැකිවෙනවා. Robocall, texts සහ තවත් ads වලින් පිරී යන තුරු ඔවුන්ට ඔයාලගේ device එක සහ සම්බන්ධතා තොරතුරු විකිණීමටත් පුළුවන්. තවද ඔයාලගේ contact list එකේ සිටින සෑම කෙනෙකුටම තවත් malware සඳහා සබැඳි යැවිය හැකිවෙනවා.
ඔබගේ Android phone එකේ mobile malware ආසාදනය වීම නතර කරන්නේ කෙසේද?
ඔයාලගේ Android උපාංගයේ දැනටමත් malware තිබේ යැයි ඔයා සිතුවත්, ඔයාලට ඔයාලව ආරක්ෂා කර ගැනීමට අවශ්‍ය නම්, ඔබට ගත හැකි පැහැදිලි පියවර තිබෙනවා.
පළමුව, ඔයාලගේ දුරකථනයේ මෘදුකාංගය යාවත්කාලීනව තබා ගන්න. ආරක්ෂක විශේෂඥයින් නිරන්තරයෙන් වර්තමාන මෙහෙයුම් පද්ධතියක් සහ යාවත්කාලීන කරන ලද යෙදුම් ඔවුන්ගේ උපාංග සහ ගිණුම් ආරක්ෂා කිරීමට පරිශීලකයින්ට ගත හැකි වැදගත්ම පියවරක් ලෙස ශ්‍රේණිගත කරනවා. ඔයාලගේ දුරකථනයේ malware දැනටමත් ක්‍රියාත්මක වී ඇත්නම්, ඔයාලගේ දුරකථන නිෂ්පාදකයාගේ මෘදුකාංග යාවත්කාලීනයන් (Android 10 හෝ ඉදිරියට එන Android 11) අනාරක්ෂිත බව සොයා බලා malware භුක්ති විඳීමේ ප්‍රවේශය වැලැක්විය හැක. යාවත්කාල කිරීම් මඟින් malware වැඩ කිරීමෙන් වළක්වා ගත හැකි වෙනවා.
ඊළඟට, ඔයාලගේ යෙදුම් වලට ඇති අවසරයන් සමාලෝචනය කරන්න. ක්‍රීඩා යෙදුමකට කෙටි පණිවුඩ යැවීමේ හැකියාව තිබේද? එය අනවශ්‍ය හා රතු ධජයක් විය හැකි බව Bauer විසින් පැවසනවා. අනාගතයේදී යෙදුම් ස්ථාපනය කිරීමේදීද මෙය මතකයේ තබා ගන්න.
ප්‍රති-වයිරස app ස්ථාපනය කිරීම ගැනද ඔබට සලකා බලන්න පුළුවන්. මෙම සේවාවන් සමහර විට ඔයාලගේ දුරකථනය මන්දගාමී විය හැකි අතර, malicious හැසිරීම් හඳුනා ගැනීමට සහ ඔයාලට අනතුරු ඇඟවීමට ඔවුන් ඔයාලගේ දුරකථනයට ප්‍රවේශය වැඩි කර ඇත, එබැවින් ඔයා විශ්වාස කරන එකක් තෝරා ගත යුතුය. ඔයාලට හැකි නම් ගෙවුම් විකල්පය තෝරා ගැනීමට ඔබට අවශ්‍ය වනු ඇත, සියලු හොඳම අංග අගුළු ඇරීමට සහ තවත් දැන්වීම් දැකීමෙන් වළකින්න.
ඔයාලගේ දුරකථනයේ malware ගැන යෙදුම් ඔයාලට අනතුරු ඇඟවිය හැකි අතර ඔයාලට නරක දෙයක් සමඟ කටයුතු කිරීමට අවශ්‍ය වූ විට පාරිභෝගික සේවාවක් ලබා දේ. අවම වශයෙන්, ඔයා දැනටමත් malware ස්ථාපනය වී ඇතැයි සිතන්නේ නම්, ඔයාලගේ උපාංගය පරිලෝකනය කිරීම සඳහා ඔබට Malwarebytes, Norton, Lookout හෝ Bitdefender වැනි ප්‍රසිද්ධ වැඩසටහනක් භාවිතා කරන්න පුළුවන්.
අවසාන වශයෙන්, ඔයාලට third-party app storesවලින් download කළ Android යෙදුම් ඉවත් කිරීමට හෝ වළක්වා ගත හැකිවෙනවා.
