B2 Spirit බෝම්බ හෙලන යානය "ස්ටෙල්ත්" තාක්ෂණයෙන් යුක්ත බවට ප්‍රකට වුවත්, එය 100% ක්ම රේඩාර්වලට හසු නොවන යානයක් යනු වැරදි මතයකි. සැබවින්ම, රේඩාර්වලට කිසිසේත් හසු නොවන යානයක් තවමත් ලෝකයේ නිර්මාණය වී නොමැති අතර, අනාගතයේදී එවැනි දෙයක් නිර්මාණය කිරීම භෞතිකව කළ නොහැකි කාර්යයක් බවට බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරති. කෙසේ වෙතත්, තාක්ෂණය දිනෙන් දින දියුණු වන බවද අප අමතක නොකළ යුතුය.
Thimira Madusanka Thenuwara
ස්ටෙල්ත් තාක්ෂණයේ සීමාවන්
ඕනෑම වස්තුවක් මත පතිත වන රේඩාර් තරංගවලින් 99.9% ක් අවශෝෂණය කර ගත හැකි වුවද, ඉතිරි ඉතා කුඩා කොටසක් හෝ වෙනත් දිශාවකට පරාවර්තනය වේ. මෙම පරාවර්තනය වන තරංග කොටස යම් රේඩාර් ප්‍රභවයක් වෙත ළඟා වුවහොත්, එමඟින් යානයේ පිහිටීම හඳුනා ගැනීමට හෝ එයට රේඩාර් අගුළු දැමීමට (Radar lock) හැකියාව ලැබේ.
රේඩාර් පද්ධතිවල භාවිත වන VHF, UHF, X-band වැනි සංඛ්‍යාත අතරින්, බොහෝ ස්ටෙල්ත් යානා X-band රේඩාර් තරංගවලට හසු නොවන ලෙස ප්‍රශස්තකරණය කර ඇත. මේ නිසා, සම්ප්‍රදායික X-band රේඩාර් මඟින් මෙම යානා හඳුනා ගැනීම අතිශය දුෂ්කර කාර්යයක් බවට පත්ව ඇත.
B2 Spirit යානයේ සැලසුම
B2 Spirit යානයේ රේඩාර් හරස්කඩ ප්‍රමාණය (Radar Cross Section - RCS) අඩු කිරීමට එහි සුවිශේෂී සැලසුම ප්‍රධාන වශයෙන් බලපා ඇත. මෙය "පියාඹන පියාපතක්" (Flying Wing) ලෙස හඳුන්වන හැඩයකින් යුක්තය. මෙම හැඩය නිසා රේඩාර් ප්‍රභවයෙන් නිකුත් වන තරංග නැවත ප්‍රභවය වෙත පරාවර්තනය වීම අවම වී, ඒවා වෙනත් දිශාවලට හරවා යවයි.
මීට අමතරව, යානයේ Smooth, Blended Wing-Body එක, කෝණ සහ පෘෂ්ඨ (Angles and Surfaces), රේඩාර් අවශෝෂක ද්‍රව්‍ය (Radar-Absorbing Materials - RAM) භාවිතය, සහ එන්ජින් වාතය ඇතුළු වන හා පිටවන ස්ථානවල (Engine Inlets and Exhausts) විශේෂ සැලසුම් වැනි කරුණු ද ස්ටෙල්ත් හැකියාවට දායක වේ. විශේෂයෙන්, එන්ජින් පිටාර වායුවලින් නිකුත් වන අධික තාපය අවම කිරීම සඳහා ඒවා යානයේ බඳ ඇතුළතට වන්නට සකසා ඇත. මෙය තාප සංඥාව (Heat Signature) සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කරන අතර, පිටවන දුමාරයේ තාපය අඩු කිරීම සඳහා විවිධ සිසිලන ක්‍රමවේද ද භාවිතා වේ.
මෙම සියලු සැලසුම් විශේෂාංගවලින් අදහස් වන්නේ B2 Spirit යානය රේඩාර්වලට සම්පූර්ණයෙන්ම නොපෙනී යනවා වෙනුවට, එය හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව අවම කරන බවයි. B2 යානයක සාමාන්‍ය RCS අගය 0.05-0.75 m² අතර වන අතර, 0.0001 m² වැනි ඉතා අඩු අගයක් වුවද 100% ක්ම රේඩාර් අදෘශ්‍යමාන වීමක් අදහස් නොකරයි.
රේඩාර් හරස්කඩ ප්‍රමාණ සංසන්දනය (Radar Cross Section - RCS)
විවිධ වස්තූන්ගේ සාමාන්‍ය RCS අගයන් පහත දැක්වේ:
- කෘමියෙක්: 0.0001 - 0.002 m²
- කුරුල්ලෙක්: 0.01 m²
- F-117 (නයිට්හෝක්): 0.003 m²
- F-35: 0.005 m²
- B-2 බෝම්බ හෙලන යානය: 0.05 - 0.75 m²
- F-16: 4.0 m²
- සාමාන්‍ය කාඩ්බෝඩ් ඩ්‍රෝනයක්: 0.001 - 0.01 m²
B2 Spirit වැනි යානාවක් කාඩ්බෝඩ් ඩ්‍රෝනයකට වඩා විශාල RCS අගයක් ගන්නා බව මෙයින් පැහැදිලි වේ.
B2 Spirit යානය හඳුනාගත හැකි ක්‍රමවේද
B2 Spirit යානයට එරෙහිව භාවිත කළ හැකි රේඩාර් සහ අනෙකුත් සංවේදක පද්ධති කිහිපයක් තිබේ:
- අඩු සංඛ්‍යාත රේඩාර් (Low-frequency radars): VHF (Very High Frequency) සහ UHF (Ultra High Frequency) වැනි අඩු සංඛ්‍යාත රේඩාර්වලට B2 Spirit වැනි ස්ටෙල්ත් යානා හඳුනා ගැනීමේ වැඩි හැකියාවක් ඇත.
- ක්ෂිතිජයෙන් එපිට රේඩාර් (Over-the-horizon radar - OTH): මේවාට දිගු දුරකින් යානා හඳුනා ගත හැක.
- බහු-ස්ථිතික රේඩාර් ජාල (Multistatic radar networks): විවිධ ස්ථානවල පිහිටි රේඩාර් ප්‍රභවයන් සහ ග්‍රාහක භාවිතයෙන් වඩාත් නිවැරදිව යානා හඳුනා ගත හැක.
- අධෝරක්ත සෙවුම් සහ ලුහුබැඳීමේ පද්ධති (Infrared Search and Track systems - IRST): මෙම පද්ධති මඟින් යානයේ එන්ජින්වලින් නිකුත් වන තාප සංඥා හඳුනා ගනී.
- ප්‍රකාශ/දෘශ්‍ය සංවේදක (Optical/visual sensors): දිවා කාලයේදී සහ යම් යම් කොන්දේසි යටතේ දෘශ්‍ය සංවේදක මඟින් යානය නිරීක්ෂණය කළ හැක. කෙසේ වෙතත්, මේවායේ කාර්යක්ෂමතාවය දිවා ආලෝකය සහ කාලගුණික තත්ත්වයන් මත රඳා පවතී.
B2 Spirit යානයේ සැබෑ වාසිය
F-117 Nighthawk, F-22, සහ F-35 වැනි සමහර යානාවල RCS අගය B2 Spirit ට වඩා අඩු වුවද, සමස්තයක් ලෙස බහුවිධ හා සැබෑ ලෝක රේඩාර් පරිසරයන් (Multidirectional and Real-world Radar Environments) සැලකිල්ලට ගත් විට B2 Spirit යානය ස්ටෙල්ත් හැකියාව අතින් අංක එකට පත්වේ. මේ නිසාම මෙම යානය පිළිබඳව මෙතරම් අවධානයක් යොමු වී ඇත.
B2 Spirit යනු 100% ක්ම රේඩාර්වලට නොපෙනී යන යානයක් නොවන නමුත්, එය කුඩා කුරුල්ලෙකු පියාසර කරනවාට සමාන ඉතා කුඩා රේඩාර් සංඥාවක් නිකුත් කරයි. මෙම වාසිය හේතුවෙන්, සතුරු හමුදාවන්ට එය හඳුනා ගැනීමට සහ අල්ලා ගැනීමට (Intercept) අපහසු වේ.
ස්ටෙල්ත් තාක්ෂණයේ වැදගත්කම
සමහරුන්ට සිතෙන්නට පුළුවන, ස්ටෙල්ත් තාක්ෂණයෙන් ප්‍රයෝජනයක් නැති බව. එහෙත් එය සත්‍යයක් නොවේ. ස්ටෙල්ත් තාක්ෂණයේ ප්‍රධාන අරමුණ වන්නේ ප්‍රහාරයක් සාර්ථකව සිදු කර, ඉන්පසු ආරක්ෂිතව ඉවත්ව යාමට අවශ්‍ය කාලය ලබා දීමයි. සතුරු ආරක්ෂක පද්ධතිවලට යානය හඳුනා ගැනීමට සහ ප්‍රතිචාර දැක්වීමට ගතවන කාලය අවම කිරීමෙන්, මෙහෙයුමේ සාර්ථකත්වය තීරණය වේ.
කෙසේ වෙතත්, B2 Spirit වැනි යානයක් බිම හෙළීමට හැකි ද යන්න රඳා පවතින්නේ ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශ්වය සතුව ඇති උපකරණ සහ ඒවා මෙහෙයවන පුද්ගලයන්ගේ හැකියාව මතයි.
ඔබ කුමක් සිතනවාද? ඉරානයට B2 Spirit යානයක් බිම හෙළිය හැකි වේද?
