අද කියන්න යන්නෙ Avatar 2009 Movie එකෙ අපිට හමුවන VTOL නම් එයාක්‍රාෆ්ට් එක ගැන එහෙමත් නැත්නම් බැට්ල්ශිප් එක ගැන පොඩි හඳුන්වා දීමක්.
Vertical Take-Off & Landing (VTOL) මේ තමයි ඒකේ ඉංග්‍රීසි දිගහැරුම.ඒ නිසා අපි මේකට සිංහලෙන් කියමු (සිරස් අතට ගුවන් ගතවීම සහ ගොඩබෑමේ ගුවන් යානය) කියලා.
ඒ විදිහට අදහස් කලේ සාමාන්‍යයෙන් ගුවන් යානා ගමන් කරන්නේ තිරස් අතට නේ අමතුවෙන් කියන්න ඕනෙ නෑනේ ඒ ගැන.
මේ යානයට හරියට හෙලිකොප්ටර් වගේ තිරස් අතට හා සිරස් අතට ගමන් කිරීම සහ ගොඩ බෑමේ හැකියාව තියෙනවා.
(මතකද Avengers, Godzilla, Avatar වගේ ෆිල්ම් වල මේක හොඳින් දැක ගන්න පුලුවන්)
VTOL වැනි ස්ථාවර පියාපත් සහිත ගුවන් යානා මෙන්ම හෙලිකොප්ටර් සහ Cyclogyros / Cyclocopter සහ Tiltrotors වැනි බලයෙන් ක්‍රියාකරන භ්‍රමක (එන්ජින්) මෙය සතු වෙනවා. එම නිසාම මෙයට පියාසර කළ හැකි ගුවන් පරාසය හා ගෙනයාමේ ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය (බර) සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි.
මෙවන් වෙනත් ගුවන් යානාද පවතී.
- Conventional Take-Off & Landing (CTOL)
(සාම්ප්‍රදායික ගුවන් ගත කිරීම සහ ගොඩබෑම) - Short Take-Off & Landing (STOL)
(කෙටි ගුවන් ගත කිරීම සහ ගොඩබෑම) - Short Take-Off & Vertical Landing (STOVL) (කෙටි ගුවන් ගත කිරීම් සහ සිරස් ගොඩබෑම)
- Electric and hybrid-electric vertical takeoff and landing aircraft (eVTOL) හෙවත් විද්‍යුත් හා දෙමුහුන් සිරස් ගුවන්ගත කිරීම් සහ ගොඩබෑමේ ගුවන් යානා.
දැනට හමුදා සේවයේ VTOL ගුවන් යානා වර්ග තුනක් තියෙනවා, Bell Boeing V-22 Osprey වැනි Tiltrotor, Harrier පවුලේ නවීන F-35B Lightning II සහා Av 8B Harrier ජෙට් යානය තමයි දැනට තියෙන්නෙ.
සාමාන්‍යයෙන් දැනට Vertical Take-Off වර්ගෙට ඇත්තේ හෙලිකොප්ටර් සහා ඉහත කී යානා තුන පමණයි.
